VICTIM (Ο εκβιαστής ή Το τηλεφώνημα που σκοτώνει)

1961 Αγγλία
Είδος   Κοινωνικό Δράμα

Σκηνοθεσία         Μπάζιλ Ντίρντεν (1911-1971)
Σενάριο               Τζάνετ Γκριν, Τζον Μακ Κόρμικ

Παίζουν               Ντερκ Μπόγκαρντ, Σίλβια Σιμς, Ντόναλντ Τσέρτσιλ, Νάιτζελ Στοκ

Υπόθεση               Ένας διάσημος δικηγόρος στο Λονδίνο της δεκαετίας του 1960, εμπλέκεται σε μια υπόθεση εκβιασμού ομοφυλόφιλων.

Ο Μέλβιλ Φαρ είναι ένας ευπόληπτος δικηγόρος με ανερχόμενη καριέρα, παντρεμένος με κόρη δικαστή και υποψήφιος για την εξέχουσα θέση του νομικού συμβούλου της βασίλισσας (QC: Queen's Counsel). Ζει την ήρεμη τακτοποιημένη ζωή της μεγαλοαστικής τάξης στην Αγγλία της δεκαετίας του 1960, όταν ο νόμος θεωρούσε την ομοφυλοφιλία βαρύ ποινικό αδίκημα και χιλιάδες άνθρωποι ζούσαν κρυφές ζωές διακινδυνεύοντας να φυλακιστούν και φυσικά να καταστραφούν οι καριέρες τους. Για το λόγο αυτό, είχε ανθίσει στην Αγγλία ένα άλλο σοβαρό πονικό αδίκημα, αυτό του εκβιασμού. Τα νούμερα μιλάνε από μόνα τους:  Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 ο αριθμός των φυλακισμένων ομοφιλόφιλων στη μεγάλη βρετανία ξεπέρναγε τους χίλιους και το 90% όλων των υποθέσων εκβιασμού αφορούσε το ίδιο θέμα. Αυτό άλλαξε το 1967 με τον νόμο περί σεξουαλικών αδικημάτων που αποποινικοποίησε την ομοφυλοφιλία και έθεσε τέλος σε αυτή την απαράδεκτη κατάσταση. Αυτό μόνο στην Αγγλία και στην Ουαλία. Ο νόμος για την Σκωτία και την Βόρεια Ιρλανδία άλλαξε την δεκαετία του 1980!

Η ευαισθητοποιημένη σε κοινωνικά ζητήματα σεναριογράφος Τζάνετ Γκριν που είχε ήδη συνεργαστεί με τον Μπάζιλ Ντίρντεν αναδεικνύοντας το επίσης σημαντικό ζήτημα του ρατσισμού στην ταινία "Sapphire" μόλις δύο χρόνια νωρίτερα, έγραψε αυτό το τολμηρό σενάριο σε μιά εποχή που η συντηρητική βρετανική κοινωνία έβλεπε τους ομοφυλόφιλους ως μιάσματα. Για το λόγο αυτό ο πρωτοποριακός σκηνοθέτης Μπάζιλ Ντίρντεν, έφτιαξε μια ταινία χαρακτήρων με αρκετά στοιχεία νουάρ αστυνομικού θρίλλερ, χωρίς καμμία απολύτως σκηνή σεξ, περνώντας τα μυνήματά του μέσα από το διάλογο, δημιουργώντας εξαιρετικές υπόγειες συναισθηματικές εντάσεις και εν τέλει στηλιτεύοντας με τρόπο ξεκάθαρο τον πουριτανισμό και την υποκρισία. Με τη βοήθεια της έξοχης ασπρόμαυρης φωτογραφίας του Ότο Χέλερ (διευθυντή φωτογραφίας στο επίσης εξαιρετικό "Peeping Tom"-1960) περιγράφει το Λονδίνο της εποχής με ζωντάνια ακολουθώντας τους ήρωες μέσα σε πολυτελή διαμερίσματα, παμπ, δικαστήρια, αστυνομικά τμήματα, μαγαζιά, εργοτάξια και δρόμους τόσο του κέντρου όσο και των προαστίων, υπαινισσόμενος οτι το ζήτημα είναι πανταχού παρόν.

Η θαρραλέα απόφαση του Ντερκ Μπόγκαρτ να δεχτεί το ρόλο (όταν πολλοί άλλοι τον είχαν απορρίψει φοβούμενοι οτι θα πηρεάσει αρνητικά την καριέρα τους) ήταν απόλυτα ταιριαστή με τον ίδιο το ρόλο που περιγράφει έναν άνδρα που αποφασίζει να ρισκάρει τα πάντα προκειμένου να αποκαλύψει το έγκλημα. Όσο για την ερμηνεία του, πιστεύω οτι προσεγγίζει το ρόλο με την τόλμη και την ειλικρίνεια που χρειάζεται, κρατώντας χαμηλούς τόνους όπως αρμόζει σε έναν ήρωα που δεν διστάζει να γίνει θύμα κι αυτός προκειμένου να υπερασπιστεί ό,τι θεωρεί πολυτιμότερο: την αλήθεια.

Θα βρείτε τον Ελληνικό υπότιτλο σε δική μου μετάφραση ΕΔΩ

Η βαθμολογία μου : 10'/10

UMBERTO D. (Ό,τι μου αρνήθηκαν οι άνθρωποι)

1953 Ιταλία
Είδος   Δράμα

Σκηνοθεσία          Βιτόριο Ντε Σίκα (1901-1974)
Σενάριο                Τσέζαρε Ζαβατίνι

Παίζουν                Κάρλο Μπατίστι, Μαρία-Πία Κασίλιο, Λίνα Τζενάρι

Υπόθεση                Ένας ηλικιωμένος παλεύει να επιβιώσει με την πενιχρή του σύνταξη στην μεταπολεμική Ρώμη.

Ο κύριος Ουμπέρτο Ντι με τον Φλάικ

Ο πρώην δημόσιος υπάλληλος Ουμπέρτο Ντομένικο Φεράρι είναι ένας καλοσυνάτος ηλικιωμένος συνταξιούχος που σε όλη του ζωή υπήρξε συνεπής και αξιοπρεπής αλλά τώρα πιά είναι πάμπτωχος χωρίς οικογένεια με μοναδική του παρέα το μικρό πανέξυπνο σκυλάκι του, τον Φλάικ. Νοικιάζει ένα μικρό,  άθλιο και πανάκριβο δωματιάκι στο σπίτι μιας στρίγκλας που θέλει να τον πετάξει στο δρόμο. Έχει χρέη, πουλάει λίγα-λίγα τα φτωχικά του υπάρχοντα, δεν έχει σε ποιόν να απευθυνθεί και ζει μια μίζερη στενάχωρη ζωή που η μόνη προοπτική που του δίνει (δεδομένης και της ηλικίας του) είναι ο θάνατος.

Ένα από τα κλασικά δείγματα του Ιταλικού νεορεαλισμού, με ερασιτέχνες ηθοποιούς (ο πρωταγωνιστής είναι καθηγητής φιλόλογος) που περιγράφει την δύσκολη ζωή στη μεταπολεμική Ιταλία που βγήκε από τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο, ηττημένη και κατεστραμένη, χωρίς καμμία μέριμνα για τους ανήμπορους Ιταλούς. 

Η σκηνοθεσία αναδεικνύει με σπαρακτική απλότητα τον πόνο, την απελπισία, τη μοναξιά, τη μελαγχολία, αλλά και την δύναμη της ζωής που βρίσκει τρόπους να θριαμβεύσει.

Η βαθμολογία μου : 10/10

SOPHIE' S CHOICE (Η εκλογή της Σόφης)

1982 ΗΠΑ
Είδος  Ψυχολογικό Δράμα

Σκηνοθεσία      Άλαν Τζέι Πακούλα (1928-1998)
Σενάριο            Άλαν Τζέι Πακούλα (Μεταφορά του ομότιτλου μυθιστορήματος του Γουίλιαμ Στάιρον)

Παίζουν            Μέριλ Στριπ, Κέβιν Κλάιν, Πίτερ Μακ Νίκολ

Υπόθεση           Η Σόφη είναι μια Πολωνέζα επιζήσασα από το Άουσβιτς που ζει στην Αμερική με τον ψυχικά διαταραγμένο φίλο της προσπαθώντας να γιατρέψει τις πληγές που της άφησε ο πόλεμος.

Τρία χρόνια μετά τη λήξη του 2ου παγκοσμίου πολέμου, ένας νεαρός από το νότο της Αμερικής μετακομίζει στο Μπρούκλιν με στόχο να γράψει το μυθιστόρημα που ονειρεύεται. Εκεί συναντά τη Σόφη, μια Ρωμαιοκαθολική Πολωνέζα μετανάστρια που προσπαθεί ακόμη να κλείσει τις πληγές που της άφησε ο πόλεμος και ο εγκλεισμός της σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και η οποία ζει με τον εκκεντρικό Αμερικανοεβραίο εραστή της που την ζηλεύει αρρωστημένα και έχει συχνά βίαια ξεσπάσματα, όντας συγχρόνως εμμονικός με το ολοκαύτωμα.

Οι τρεις τους γίνονται φίλοι και περνούν ένα αξέχαστο καλοκαίρι μαζί, γελώντας και συζητώντας διάφορα θέματα, μεταξύ αυτών και το παρελθόν τους. Έτσι αποκαλύπτεται σε φλας μπακ όλο το αγωνιώδες παρελθόν της Σόφης που έχει ζήσει στιγμές τέτοιας απίστευτης σκληρότητας και πόνου που προκαλούν στο νεαρό συγγραφέα το μεγαλύτερο σοκ της ζωής του. Ο άπειρος νεαρός γοητεύεται από τη ρομαντική σχέση του ζευγαριού, εξιδανικεύει τους καινούργιους του φίλους και τελικά,  ερωτεύται την πανέμορφη Σόφη περνώντας δραματικά από την εφηβεία στην ενηλικίωση.

Η ταινία είναι όμορφα σκηνοθετημένη, με ήρεμο σχεδόν ληθαργικό ρυθμό που ταιριάζει απόλυτα με τη ψυχολογία της ηρωίδας, και η ερμηνεία της Μέριλ Στριπ είναι τόσο καλή που θα έλεγα οτι επισκιάζει ακόμα και την ιστορία σε ορισμένες στιγμές (κέρδισε Όσκαρ και Χρυσή Σφαίρα). Επίσης είναι ο πρώτη εμφάνιση του Κέβιν Κλάιν για την οποία προτάθηκε για βραβείο BAFTA πρωτοεμφανιζόμενου ηθοποιού.

Η ταινία είναι βαρειά και καταθλιπτική, οπότε προτείνω να την δείτε παρέα με ένα κουτί χαρτομάντηλα. Θα τα χρειαστείτε!

Η βαθμολογία μου : 10/10

ΤΣΙΟΥ

2005 Ελλάδα
Είδος  Κωμωδία

Σκηνοθεσία        Μάκης Παπαδημητράτος
Σενάριο              Μάκης Παπαδημητράτος

Παίζουν              Αλέξανδρος Παρίσης, Μάκης Παπαδημητράτος, Τάσος Κολοβός, Τζένη Θεωνά, Ερρίκος Λίτσης

Υπόθεση             Στην άδεια Αθήνα του δεκαπενταύγουστου, ένας ηρωϊνομανής ονόματι Τσίου (όνομα και πράμμα) περιπλανιέται  προσπαθώντας να βρει τη δόση του.

Ο Τσίου ψάχνεται

Ο Τσίου είναι ένα συμπαθέστατο πρεζόνι που έχει ξεμείνει στη άδεια Αθήνα και αναζητά απεγνωσμένα τη δόση του χωρίς αποτέλεσμα. Στην απελπισία του επιστρατεύει την αδελφή του που τα έχει με έναν επιχειρηματία του υποκόσμου ο οποίος έχει τις άκρες του. Πρέζα όμως δεν ψάχνει μόνο ο Τσίου, αλλά και όλα τα άλλα πρεζάκια της Αθήνας που ετοιμάζονται για ένα μεγάλο πάρτι. Και από εδώ ξεκινά η μεγάλη περιπέτεια που ξεδιπλώνεται μέσα από ένα πολύπλοκο και καλογραμμένο σενάριο, με σπαρταριστούς διαλόγους, γρήγορο ρυθμό, έξυπνες ανατροπές και απρόσμενες συναντήσεις.

Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Μάκης Παπαδημητράτος καταφέρνει, με τη λιτή και ισορροπημένη του σκηνοθεσία, με ειρωνική, αισιόδοξη ματιά και χωρίς να μασάει τα λόγια του, να περιγράψει (και μάλιστα αποφεύγοντας έντεχνα το διδακτισμό) έναν κόσμο που ζει στο περιθώριο, που έχει κι αυτός τα άγχη του, τα κολλήματά του, τις προδοσίες του, τα ψέμματά του, αλλά και τις διεξόδους του. Το πώς καταφέρνει να κάνει κωμωδία μέσα από το δραματικό ζήτημα των ναρκωτικών, είναι ένα θαύμα που μόνο δεκαπενταύγουστο (θαυματουργή ημέρα) μπορεί να γίνει.

Παράλληλα η ταινία είναι ένα οδοιπορικό στην προ της κρίσης Αθήνα, τότε που οι Έλληνες είχαν λεφτά και φεύγανε μαζικά για διακοπές αφήνοντας την πόλη έρημη. Αυτή η κατάσταση φαντάζει πιά πολύ παλιά αλλά είναι μόλις εννέα χρόνια πίσω.

Δεν μπορώ να μην αναφέρω και τις εξαιρετικές ερμηνείες από όλους τους ηθοποιούς και ιδιαίτερα για την απίθανη παρουσία του πρωταγωνιστή που μέσα από τη μιζέρια του αδιεξόδου του, καταφέρνει να διατηρεί το χιούμορ του και την καλή του καρδιά.

Η βαθμολογία μου : 10/10

VON RYAN'S EXPRESS (Το εξπρές του Φον Ράιαν)

1965 ΗΠΑ
Είδος  Πολεμική περιπέτεια

Σκηνοθεσία           Μαρκ Ρόμπσον (1913-1978)
Σενάριο                 Γουέντελ Μέις και Τζόζεφ Λάντον (Βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Ντέιβιντ Γουεστμάγιερ)

Παίζουν                Φρανκ Σινάτρα, Τρέβορ Χάουαρντ, Σέρτζιο Φαντόνι, Έντουαρντ Μάλχερ, Ραφαέλα Καρά

Υπόθεση                Σε ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων οι κρατούμενοι εφαρμόζουν ένα παράτολμο σχέδιο απόδρασης.

Όταν τον Σεπτέμβριο του 1943 οι Ιταλοί υπέγραψαν την συνθηκολόγηση με τις συμμαχικές δυνάμεις στο Κασίμπιλι της Σικελίας, η χώρα μπήκε ουσιαστικά σε εμφύλιο πόλεμο. Ένα μέρος του στρατού δέχτηκε τη συμφωνία με ανακούφιση, ένα άλλο μέρος όμως παρέμεινε πιστό στον άξονα και συνέχισε να συνεργάζεται. Αυτή ακριβώς την περίοδο ένας στρατηγός της Αμερικανικής αεροπορίας καταρρίπτεται στην Ιταλία, συλλαμβάνεται και οδηγείται στο στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου το οποίο είναι γεμάτο με Βρετανούς στρατιώτες. Ο νεοφερμένος αιχμάλωτος, όντας ο πιό υψηλόβαθμος μέσα στο στρατόπεδο, οργανώνει ένα απίθανο σχέδιο απόδρασης: να καταλάβουν ένα ολόκληρο τραίνο και να διασχίσουν την εμπόλεμη ζώνη από την Γερμανοκρατούμενη νότια Ιταλία προς την ουδέτερη Ελβετία.

Πρόκειται για μια κλιμακούμενη περιπέτεια επικών διαστάσεων, με πολύ καλές ερμηνείες, πολλές και έντονες σκηνές δράσης και γρήγορο ρυθμό. Οι αγωνιώδεις σκηνές της καταδίωξης του τραίνου, έχουν γυριστεί στο φαράγγι El Chorro της Ανδαλουσίας και είναι πολύ καλογυρισμένες, εντυπωσιακές και αληθοφανείς.

Ο στόχος του σκηνοθέτη ήταν προφανώς να εξάρει την ανδρεία των συμμάχων και να γελοιοποιήσει τους Ιταλούς και Γερμανούς φασίστες, προσφέροντας παράλληλα και μια διασκεδαστική περιπέτεια. Υπό αυτήν την έννοια τα κατάφερε περίφημα. Το δράμα του πολέμου το άφησε για άλλους.

Η βαθμολογία μου : 9/10

PANDORA AND THE FLYING DUTCHMAN (Η Πανδώρα και ο ιπτάμενος Ολλανδός)

1951 Αγγλία
Είδος   Δράμα φαντασίας για σινεφίλ

Σκηνοθεσία       Άλμπερτ Λιούιν (1894-1968)
Σενάριο             Άλμπερτ Λιούιν

Παίζουν            Τζέιμς Μέισον, Άβα Γκάρντνερ, Νάιτζελ Πάτρικ

Υπόθεση             Μεταφορά του μύθου του Ιπτάμενου Ολλανδού στην Ισπανία της δεκαετίας του 1930.

Η Πανδώρα παίρνει την απόφασή της

Σε ένα μικρό Ισπανικό λιμανάκι την δεκαετία του 1930 ζει η Πανδώρα, μια πανέμορφη γυναίκα που την θέλουν όλοι, η ίδια όμως είναι ανίκανη να αγαπήσει. Έχοντας υιοθετήσει το ρόλο της μοιραίας γυναίκας, ζητά από τους εραστές της να θυσιάσουν γι' αυτήν ό,τι πολυτιμότερο έχουν. Και αυτοί το κάνουν προκειμένου να την κερδίσουν. Όταν στο λιμάνι φτάνει ένα παράξενο πλοίο, η Πανδώρα το επισκέπτεται και εκεί γνωρίζει έναν μυστηριώδη Ολλανδό τον οποίο ερωτεύεται παράφορα, μέχρι του σημείου να θυσιάσει και αυτή ό,τι πολυτιμότερο έχει.

Η ταινία είναι μια αλληγορία πάνω σε κάποια από τα μεγαλύτερα φιλοσοφικά ζητήματα που απασχόλησαν την ανθρώπινη ύπαρξη: Έρωτας, θάνατος, μοίρα, φθόνος, ζήλια, έγκλημα, τιμωρία και εξιλέωση. Για να πετύχει αυτό το δύσκολο εγχείρημα ο Αμερικανός σκηνοθέτης και σεναριογράφος Άλμπερτ Λιούιν, χρησιμοποιεί διάσημα έργα και μύθους του παρελθόντος υπαινισσόμενος τη διαχρονικότητα των ζητημάτων αυτών.

Ξεκινά με την Μεσαιωνική Περσική συλλογή ποιημάτων "Ρουμπαγιάτ" και το σημείο που αναφέρεται στη μοίρα και στο χρόνο λέγοντας οτι όταν η στιγμή περνάει δεν υπάρχει τρόπος να την γυρίσεις πίσω. Ό,τι "το κινούμενο δάχτυλο γράφει" δεν ξεγράφεται. Ο χρόνος κυλά και τίποτα από ό,τι έχει γίνει δεν μπορεί να ξεγίνει. Είναι γραμμένο στην ιστορία και θα ζούμε με αυτό για πάντα.

Συνεχίζει με την περίφημη Πανδώρα της Ελληνικής μυθολογίας, την πρώτη θνητή γυναίκα η οποία από απλή περιέργεια (και όχι από κακή πρόθεση) άνοιξε το πιθάρι που περιείχε όλα τα δεινά για την ανθρωπότητα αφήνοντας μέσα (με την παρέμβαση του Δία) μόνο την ελπίδα.

Και καταλήγει με το μύθο του Ιπτάμενου Ολλανδού του 17ου αιώνα που ήταν ένα πλοίο-φάντασμα καταδικασμένο να πλέει στους αιώνες χωρίς να μπορεί να πιάσει λιμάνι και το οποίο ανήκει στους μύθους της ναυτικής παράδοσης και της ροπής του ανθρώπου προς αναζήτηση.

Στην ταινία εμπλέκονται με αριστοτεχνικό τρόπο, διάφοροι χαρακτήρες ανθρώπων και ο τρόπος που ο καθένας επιλέγει να ζει και να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες της ζωής. Ο ριψοκίνδυνος Άγγλος ραλίστας, ο καταθλιπτικός Αμερικάνος ποιητής, ο ηλικιωμένος αρχαιολόγος που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην επιστήμη, ο εγωπαθής ταυρομάχος και η τσιγγάνα μάνα του με τα χαρτιά της και τα ματζούνια της, οι μουσικοί του φλαμένκο που τραγουδούν και χορεύουν τους πόνους και τα πάθη τους. Κι ο καθένας το παλεύει όπως ξέρει και μπορεί που λέει και ο στίχος.

Όλοι στροβιλίζονται γύρω από ένα περιβάλλον που κινείται ανάμεσα σε εικαστικές και νοηματικές αντιφάσεις. Όλα έχουν θέση στο μικρό λιμάνι που λέγεται Εσπεράνθα (ελπίδα): Η ζωή και ο θάνατος, η επιτυχία και η καταστροφή, η αγάπη και το μίσος, το έγκλημα και η συγχώρεση, ο ρεαλισμός και ο μύθος, το κιτς και η ομορφιά.

Υπάρχουν στιγμές στην ταινία που ένιωσα οτι παραπαίει και ξεφεύγει, αλλά με κάποιο μυστήριο τρόπο καταφέρνει τελικά να ισορροπήσει και να ολοκληρώσει το στόχο της. Σίγουρα όποιος αποφασίσει να δει αυτή τη σκοτεινή λυρική ταινία, θα βρει πολλά που δεν κατάφερα να χωρέσω σε αυτό το κείμενο. Θα πρότεινα να την δείτε με φιλοσοφική διάθεση και με παρέα που σηκώνει κουβέντα. Ένα μπουκαλάκι ουίσκι είναι ιδανικό συμπλήρωμα. Δεν είναι ταινία για πίτσα-μπύρα-καλαμπούρι.

Η βαθμολογία μου : 10/10

SAPPHIRE (Το μυστικό της Σαπφείρας)

1959 Αγγλία
Είδος  Αστυνομικό

Σκηνοθεσία         Μπάζιλ Ντίρντεν (1911-1971)
Σενάριο               Τζάνετ Γκριν

Παίζουν               Νάιτζελ Πάτρικ, Μάικλ Κρεγκ, Ιβόν Μίτσελ, Πολ Μέισι, Μπέρνανρντ Μάιλς, Ερλ Κάμερον

Υπόθεση               Στο Λονδίνο της δεκαετίας του 1950, μια όμορφη φοιτήτρια βρίσκεται δολοφονημένη και το τμήμα ανθρωποκτονιών ξεκινά την έρευνα για να βρει τον δολοφόνο.

Η μοναδική εμφάνιση της Σαπφείρας.

Η άτυχη φοιτήτρια ήταν μιά όμορφη κοπέλα γεμάτη ζωή που λάτρευε τη μουσική και το χορό και έκανε όνειρα για το μέλλον της. Έκρυβε όμως ένα μυστικό που οδήγησε στη δολοφονία της. Μέσα από την αστυνομική έρευνα ξετυλίγεται η σύντομη ζωή της στο Λονδίνο της δεκαετίας του 1950, όταν οι φυλετικές προκαταλήψεις κυριαρχούσαν και τα ρατσιστικά πάθη ήταν εξημένα.

Την εποχή εκείνη, οι κάτοικοι της Βρετανικής κοινοπολιτείας (πρώην Βρετανική αυτοκρατορία) είχαν το δικαίωμα να εγκατασταθούν στην Αγγλία ως ισότιμοι πολίτες. Πλήθος μεταναστών συνέρρεαν από κράτη όπως η Ζιμπάμπουε, η Γκάμπια, η Τανγκανίκα, η Ζανζιβάρη κ.α. Το Λονδίνο γέμισε έγχρωμους και η Αγγλική κοινωνία δεν άργησε να αναπτύξει έντονα ρατσιστικά αισθήματα. Το αποκορύφωμα της ρατσιστικής έξαρσης ήταν το 1962 όταν η συντηρητική Αγγλική κυβέρνηση ψήφισε ένα νόμο που έβαζε μεγάλους περιορισμούς στη μετανάστευση από αυτά τα κράτη.

Ο προοδευτικός σκηνοθέτης Μπάζιλ Ντίρντεν, δεν διστάζει να πετάξει κυριολεκτικά στα μούτρα της Αγγλικής κοινωνίας αυτή της την διαστροφή και μάλιστα το κάνει κρατώντας χαμηλούς τόνους και ιδανικές ισορροπίες. Πραγματικά θαύμασα τον τρόπο που περιγράφει το κοινωνικό πλαίσιο της εποχής, στυλιτεύει το απεχθές φαινόμενο του ρατσισμού (χωρίς να αφήνει εκτός κριτικής την αστυνομία) και παράλληλα προσφέρει μια αστυνομική ταινία που παρακολουθείται με ενδιαφέρον μέχρι το τέλος. Το διαφημιστικό πόστερ της εποχής έγραφε χαρακτηριστικά: The sensational story of a girl who didn't belong! Και αυτό ακριβώς ήταν το μυστικό που πλήρωσε τόσο ακριβά η Σαπφείρα, το κορίτσι που δεν ανήκε ούτε στη μία, ούτε στην άλλη ομάδα.

Η ταινία βγήκε στις αίθουσες μόλις λίγους μήνες μετά τα σοβαρότατα ρατσιστικά επεισόδια διάρκειας δύο εβδομάδων που έγιναν στην συνοικία Νότινγκ Χιλ του Λονδίνου όταν ακροδεξιές ομάδες εξαπέλυσαν πογκρόμ κατά των εγχρώμων. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης, όταν η ταινία ήταν ακόμα στα γυρίσματα, είπε: "Σκοπεύουμε να δείξουμε πόσο ανόητη και παράλογη είναι αυτή η προκατάληψη (εναντίον των έγχρωμων)". Και θεωρώ οτι κατάφερε τον στόχο του. Δεν είναι τυχαίο οτι η προβολή της ταινίας προκάλεσε έντονη διχογνωμία στην Αγγλική κοινωνία.

Η Σαπφείρα κέρδισε βραβείο BAFTA καλύτερης Βρετανικής τανίας, Βραβείο φωτογραφίας (Χάρι Γουάξμαν) των Βρετανών κινηματογραφιστών και βραβείο Έντγκαρ Άλαν Πόου καλύτερου σεναρίου (Τζάνετ Γκριν).

Θα βρείτε τον Ελληνικό υπότιτλο σε δική μου μετάφραση ΕΔΩ

Η βαθμολογία μου : 10/10

FIVE GRAVES TO CAIRO (Κατάσκοποι του Αλαμέιν)

1943 ΗΠΑ
Είδος  Κατασκοπικό θρίλλερ

Σκηνοθεσία         Μπίλι Γουάιλντερ (1906-2002)
Σενάριο               Τσαρλς Μπράκετ, Μπίλι Γουάιλντερ (Μεταφορά του ομότιτλου θεατρικού του Λάζος Μπιρό)

Παίζουν              Φράνσο Τον, Αν Μπάξτερ, Ακίμ Ταμίροφ, Έριχ Φον Στροχάιμ, Πίτερ Βαν Έικ

Υπόθεση              Στη Βόρεια Αφρική κατά τον Β'Παγκόσμιο πόλεμο, ένας δεκανέας του Βρετανικού στρατού εγκλωβίζεται μέσα στις εχθρικές γραμμές και συναντά προσωπικά τον ίδιο τον Ρόμελ.

 

Μετά από σκληρές μάχες ο συμμαχικός στρατός οπισθοχωρεί και ο Ρόμελ με τα περιβόητα Afrika Korps τους καταδιώκει. Ο δεκανέας Μπραμπλ διαφεύγει μέσα από την έρημο με περιπετειώδη τρόπο και βρίσκει καταφύγιο σε ένα μικρό ξενοδοχείο στο Σίντι Χαλφάγια (στη μέση του πουθενά) το οποίο λέγεται "Η αυτοκράτειρα της Βρετανίας". Το ξενοδοχείο ανήκει σε έναν Άραβα και η μοναδική υπάλληλος είναι μιά Γαλλίδα καμαριέρα. Λίγα λεπτά αργότερα όμως καταφθάνει στο ξενοδοχείο ο ίδιος ο Ρόμελ με το επιτελείο του.

Έτσι ξεκινά αυτή η, όχι και πολύ γνωστή, ταινία του Μπίλι Γουάιλντερ, που είναι ένα κράμα κατασκοπικού θρίλλερ και πολεμικού δράματος, με έξυπνη ίντριγκα, αρκετές σκηνές  αγωνίας, αλλά και με άφθονα κωμικά στοιχεία. Φυσικά και με την απαραίτητη προπαγάνδα για να τονωθεί το ηθικό, μιά και είναι γυρισμένη μέσα στον πόλεμο.

Παρά την πολεμική της θεματολογία, όλη η δράση της ταινίας διαδραματίζεται μέσα στο μικρό ξενοδοχείο (είναι θεατρικό έργο) και αναφέρεται στις παραμονές της περίφημης δεύτερης μάχης του Ελ Αλαμέιν τον Οκτώβριο του 1942 κατά την οποία τα στρατεύματα του Ρόμελ ηττήθηκαν και ο στρατηγός Μοντγκόμερι έγινε ήρωας. Οι μοναδικές σκηνές μάχης διαρκούν μερικά λεπτά προς το τέλος.

Η ταινία ξεχωρίζει για την πανέμορφη ασπρόμαυρη φωτογραφία του Τζον Σιτζ (προτάθηκε για Όσκαρ) και για την ιδιαίτερη απόδοση της προσωπικότητας του Ρόμελ από τον Αυστριακό αστέρα του βωβού κινηματογράφου Έριχ Φον Στροχάιμ ο οποίος κάνει τον θεατή να ανατριχιάζει κάθε φορά που εμφανίζεται.

Η βαθμολογία μου : 10/10

PLAY DIRTY (Βρώμικο παιχνίδι)

1969 Αγγλία
Είδος  Αντιπολεμικό

Σκηνοθεσία          Αντρέ Ντε Τοθ (1912-2002)
Σενάριο                Μέλβιν Μπραγκ, Λότε Κόλιν, Τζορτζ Μάρτον

Παίζουν               Μάικλ Κέιν, Νάιτζελ Ντάβενπορτ, Νάιτζελ Γκριν

Υπόθεση               Ένα μηχανικός της πετρελαϊκής εταιρείας BP έχει τοποθετηθεί στο βασιλικό σώμα μηχανικών και δουλεύει ως ειδικός καυσίμων στον Βρετανικό στρατό στη Βόρεια Αφρική, μέχρι που του ανατίθεται μιά ειδική αποστολή στην έρημο, πίσω από τις εχθρικές γραμμές.

Ο λοχαγός Ντάγκλας, δουλεύει στις κεντρικές εγκαταστάσεις του Βρετανικού στρατού, κάνοντας αυτό που έκανε και στην ιδιωτική του ζωή: επιβλέποντας τις φορτώσεις καυσίμων. Όλα θα κυλούσαν ομαλά, αν ο φιλόδοξος στρατηγός της μονάδας του, δεν τον ενέπλεκε στον αληθινό πόλεμο αναθέτοντάς του να οδηγήσει μια ομάδα μισθοφόρων (μεταμφιεσμένων σε Ιταλούς στρατιώτες) στα άδυτα του Ρόμελ με στόχο να του ανατινάξουν τα λιγοστά καύσιμα που διέθετε. Ο άπειρος στον πόλεμο λοχαγός, αναλαμβάνει την αποστολή του τηρώντας το πρωτόκολλο του στρατού. Όμως οι "στρατιώτες" του, είναι αποβράσματα βγαλμένα από φυλακές και η αποστολή δύσκολη. Ακόμα χειρότερα, ο επικεφαλής της βρωμερής ομάδας, είναι αδίστακτος, ανενδοίαστος, φιλοχρήματος και άκρως ανταγωνιστικός.

Ιστορικά η ταινία έχει σαν βάση τις μυστικές ομάδες του Βρετανικού στρατού  όπως η "Long Range Desert Group" ή, η ακόμη πιό διάσημη, "Popski's Private Army" που έδρασαν στη Βόρεια Αφρική κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο κάνοντας επιτυχημένες δολιοφθορές στα στρατεύματα του Ρόμελ.

Το σενάριο είναι πολύ καλό, με έξυπνους διαλόγους, γεμάτο περιπετειώδη περιστατικά, Βρετανικό φλέγμα και σαφή αντιπολεμική στόχευση. Η σκηνοθεσία είναι ζωηρή, διεισδυτική και εκμεταλλεύεται άριστα το σκληρό και επιβλητικό τερέν της ερήμου. Εξ' άλλου ο Ούγγρος σκηνοθέτης Αντρέ Ντε Τοθ, είναι έμπειρος σε τέτοια γυρίσματα μιά και υπήρξε σκηνοθέτης των σκηνών δράσης του περίφημου Λώρενς της Αραβίας (1962). Το βρώμικο παιχνίδι είναι η τελευταία του ταινία. Τα γυρίσματα έγιναν στην Αλμερία της Ισπανίας.

Οι ερμηνείες είναι όλες πολύ καλές, αλλά ο Μάικλ Κέιν καταφέρνει ως συνήθως να επισκιάσει τους πάντες με το μπλαζέ γλαρό του ύφος και την ιδιοφυή απλότητα της ερμηνείας του.

Αρχικά την ταινία θα σκηνοθετούσε ο Ρενέ Κλεμάν και ο τίτλος θα ήταν "Written in the Sand" αλλά μετά την αποχώρησή του ανέλαβε ο Αντρέ Ντε Τοθ και ο τίτλος έγινε "Play dirty". Εγώ, αν της έβαζα τίτλο, θα την έλεγα "άσμα ειρωνικό και πένθιμο".

Η ταινία θεωρείται επηρεασμένη από την ανάλογης θεματολογίας και στιλ, "Και οι 12 ήταν καθάρματα" ("The dirty dozen" 1967) του Ρόμπερτ Όλντριτζ. Ο διευθυντής φωτογραφίας Τεντ Σκάιφ έχει κάνει τη φωτογραφία και στις δύο ταινίες. Προσωπικά, το "βρώμικο παιχνίδι" μου άρεσε περισσότερο γιατί αποφεύγει την ματσίστικη, στρατολάγνα και λίγο δήθεν προσέγγιση των 12 καθαρμάτων.

Η πρώτη όμως ταινία που ασχολήθηκε με το θέμα της χρησιμοποίησης καταδίκων, καθαρμάτων και κοινωνικών αποβρασμάτων σε επικίνδυνη αποστολή κατά τη διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου, ήταν η περιπετειώδης αλλά άρρυθμη περιπέτεια "Μυστική απόβασις" ("The secret invasion" 1964) του Ρότζερ Κόρμαν.

Θα βρείτε τον Ελληνικό υπότιτλο σε δική μου μετάφραση ΕΔΩ

Η βαθμολογία μου : 10/10

THE HOURS (Οι ώρες)

2002 ΗΠΑ, Αγγλία
Είδος  Δράμα

Σκηνοθεσία          Στίβεν Ντάλντρι
Σενάριο                Ντέιβιντ Χερ (Από το ομότιτλο βραβευμένο με Πούλιτζερ μυθιστόρημα του Μάικλ Κάνινγκχαμ)

Παίζουν                Νικόλ Κίντμαν, Τζούλιαν Μουρ, Μέριλ Στριπ, Εντ Χάρις, Μιράντα Ρίτσαρντσον, Τονι Κολέτ, Τζον Ράιλι, Τζεφ Ντάνιελς

Υπόθεση                Η ιστορία τριών γυναικών από τρεις διαφορετικές γενιές που συνδέονται με ένα από τα πιό δημοφιλή μυθιστορήματα της Αγγλίδας λογοτέχνιδας Βιρτζίνια Γουλφ, "Η κυρία Ντάλογουεϊ" .

Η Νικόλ Κίντμαν, αγνώριστη, ως Βιρτζίνια Γουλφ

Η ταινία διαδραματίζεται σε τρεις διαφορετικές εποχές του 20ου αιώνα και περιγράφει μία και μοναδική ημέρα (μερικές ώρες) από τις ζωές των τριών ηρωίδων.

Ξεκινώντας από το 1923 στην Αγγλία, όταν η Βιρτζίνια Γουλφ, ταλαιπωρημένη από βαρειά κατάθλιψη, προσπαθούσε να γράψει το μυθιστόρημά της "Η κυρία Ντάλογουέϊ", περνά στην αρχή της δεκαετίας του 1950 στο Λος Άντζελες όπου η έγγυος νοικοκυρά Λόρα Μπράουν, εξ' ίσου καταθλιπτική, διαβάζει το βιβλίο της Βιρτζίνια Γουλφ και ετοιμάζει μία τούρτα για τα γενέθλια του συζύγου της και καταλήγει στη σύγχρονη εποχή (2001) όπου η Νεουορκέζα Κλαρίσα Βον, ξεκινά την ημέρα της ετοιμάζοντας ένα μεγάλο πάρτι προς τιμήν του πρώην συζύγου της.

Εκτός από το μυθιστόρημα, τις τρεις γυναίκες συνδέουν η βαρειά κατάθλιψη, η αυτοκτονία, η ομοφυλοφιλία και το ψέμμα. Ζητήματα τεράστια και δύσκολα στη διαχείρησή τους, που όμως ο Στίβεν Ντάλνρι, με κάποιο μαγικό τρόπο και με την ιδιαίτερη αισθητική του, καταφέρνει να τα περιγράψει έξυπνα και άκρως συναισθηματικά σε μία ταινία διάρκειας μόλις δύο ωρών. Η επιλογή των ηθοποιών είναι άριστη και οι ερμηνείες αξέχαστες. Η Νικόλ Κίντμαν, που πήρε Όσκαρ και BAFTA γι' αυτό το ρόλο, είναι πραγματικά αγνώριστη υποδυόμενη την Βιρτζίνια Γουλφ. Και η Μέριλ Στριπ με τον Εντ Χάρις, σε συναρπάζουν με τις δραματικές τους ικανότητες. Εμένα προσωπικά όμως, η σπαρακτική ερμηνεία της Τζούλιαν Μουρ είναι αυτή που θα μου μείνει για πάντα αλησμόνητη.

Η φωτογραφία είναι πανέμορφη και η υπέροχη μουσική του Φίλιπ Γκλας (βραβείο BAFTA καλύτερης μουσικής επένδυσης) είναι ό,τι πρέπει για να σε οδηγήσει στα μαύρα τάρταρα της θλίψης, κάτι που είναι σίγουρα και η πρόθεση του σκηνοθέτη σε αυτή τη δεύτερη ταινία του μετά το, επίσης εξοχο, Billy Elliot του 2000.

Η βαθμολογία μου : 10/10

WENT THE DAY WELL?

1942 Αγγλία
Είδος  Αντιπολεμικό δράμα

Σκηνοθεσία        Αλμπέρτο Καβαλκάντι (1897-1982)
Σενάριο              Γκράχαμ Γκριν

Παίζουν              Λέσλι Μπανκς, Μέρβιν Τζονς, Μπαζίλ Σίντνι, Βάλερι Τείλορ

Υπόθεση              Σε ένα μικρό Αγγλικό χωριουδάκι, εν μέσω πολέμου, καταφθάνουν φορτηγά γεμάτα Βρετανούς στρατιώτες οι οποίοι θα οργανώσουν στο χωριό, γραμμή άμυνας για να αντιμετωπίσουν την επικείμενη εισβολή του Χίτλερ στην Αγγλία.

Η Βάλερι Τέιλορ αποδίδει δικαιοσύνη

Εν μέσω 2ου παγκοσμίου πολέμου, οι καλοκάγαθοι απλοϊκοί κάτοικοι του χωριού Μπράμλι Εντ, ζουν μια ήρεμη και ειρηνική ζωή, προσπαθώντας να τα φέρουν βόλτα μέσα στην κατήφεια του πολέμου. Όταν μια ωραία ηλιόλουστη μέρα του Μαΐου καταφθάνουν φορτηγά με Βρετανούς στρατιώτες του βασιλικού σώματος μηχανικών, το χωριό ανασκουμπώνεται να τους βοηθήσει προσφέροντάς τους φιλοξενία στα σπίτια τους. Οι στρατιώτες μοιράζονται σε όλο το χωριό και έχουν άριστες σχέσεις με τους ντόπιους. Ο στόχος τους είναι να στήσουν γραμμή άμυνας στο χωριό για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την επικείμενη εισβολή των Γερμανών στην Αγγλία.

Αυτό το ιστορικό σχέδιο που ονομαζόταν "Επιχείρηση θαλάσσιος ελέφαντας" (Operation Sea Lion), δεν υλοποιήθηκε ποτέ γιατί ο Χίτλερ, παρ' όλο που το είχε ξεκινήσει και μάλιστα είχε φιλμάρει τη συγκέντρωση στρατευμάτων στο κανάλι της Μάγχης,  αποφάσισε να το αναβάλλει θεωρώντας το εγχείρημα πολύ δύσκολο, στρεφόμενος προς τον αγαπημένο του στόχο τη Σοβιετική Ένωση που έμελλε να είναι και η καταστροφή του (ευτυχώς για την ανθρωπότητα).

Το σχέδιο αυτό είχε στοιχειώσει τους Άγγλους που γνωρίζοντας τί τους περίμενε, προετοιμάζονταν πυρετωδώς για να αντιμετωπίσουν τα ναζιστικά στρατεύματα. Ο Βραζιλιάνος σκηνοθέτης Αλμπέρτο Καβαλκάντι (ο οποίος έχει αυτοεξοριστεί στην Ευρώπη γιατί είχε στιγματιστεί ως κομμουνιστής στην πατρίδα του) αποφάσισε να φτιάξει αυτή την αντιπολεμική περιπέτεια προπαγάνδας με στόχο να ανεβάσει το ηθικό των Άγγλων απέναντι στον ναζιστικό κίνδυνο.

Την ιστορία διηγείται ένας ηλικιωμένος κάτοικος, ο οποίος έζησε τα γεγονότα και τα εξηγεί (σε φλας-μπακ) μπροστά από τον τάφο κάποιων Γερμανών στρατιωτών.

Έξυπνο σενάριο, εξαιρετικές ερμηνείες και πολύ καλή σκηνοθεσία, κάνουν την ταινία ξεχωριστή και παρά την αρχική πρόθεση του σκηνοθέτη, διατηρεί και σήμερα την αξίας της ως ηθογραφία, αγωνιώδης περιπέτεια και φυσικά ένα μεγάλο αντιπολεμικό δράμα.

Ο τίτλος είναι από μια σειρά ποιημάτων υπό τον τίτλο "Επιτάφιοι", γραμμένων για τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο από τον Άγγλο ποιητή John Maxwell Edmonds. Ένα από αυτά και είναι το εξής:

Went the day well? 

We died and never knew. 

But, well or ill, 

Freedom, we died for you.

Δηλαδή:

Πήγε καλά η ημέρα;

Πεθάναμε και δεν το μάθαμε ποτέ.

Όμως, καλώς ή κακώς,

Ελευθερία, πεθάναμε για σέ.

Θα βρείτε τον Ελληνικό υπότιτλο σε δική μου μετάφραση ΕΔΩ

Η βαθμολογία μου : 10/10

THE FLY (Η μύγα)

1958 ΗΠΑ
Είδος   Τρόμου Επιστημονικής Φαντασίας

Σκηνοθεσία          Κουρτ Νιούμαν (1908-1958)
Σενάριο                Τζέιμς Κλάβελ (Βασισμένο στο ομότιτλο διήγημα του Τζορτζ Λάνγελαν)

Παίζουν               Ντέιβιντ Χέντισον, Πατρίσια Όουενς, Βίνσεντ Πράις

Υπόθεση               Μια μεσοαστή νεαρή σύζυγος και μητέρα, σκοτώνει με φρικτό τρόπο τον επιστήμονα σύζυγό της συνθλίβοντας το κεφάλι και το χέρι του σε μια βιομηχανική πρέσα.

Ο Αντρέ Ντελάμπρ στον ιστό της αράχνης

Η γυναίκα σε κατάσταση σοκ, τηλεφωνεί στον άδελφό του δολοφονημένου άνδρα της και του ομολογεί τον φόνο. Ακολουθεί η στάνταρ διαδικασία, αστυνομία, ανακρίσεις κ.λ.π. όπου η γυναίκα διηγείται σε φλας-μπακ τα γεγονότα που οδήγησαν στο τραγικό φινάλε του επιστήμονα Αντρέ Ντελάμπρ ο οποίος είχε υποστεί ένα τρομερό ατύχημα κάνοντας πειράματα "μετάδοσης της ύλης" στον ίδιο του τον εαυτό.

Η μύγα, εκτός από τον τρόμο και τα ηθικά ζητήματα που βάζει (σεβασμός προς κάθε μορφή ζωής), έχει και μια άλλη εξ' ίσου ανατριχιαστική αλλά και φιλοσοφική διάσταση μια και περιγράφει την δραματική ιστορία μιάς ευτυχισμένης οικογένειας που καταστρέφεται άδικα από ένα μικρό και ακίνδυνο έντομο. Με τη δική μου οπτική, ο αληθινός τρόμος της ταινίας κρύβεται πίσω από το αδιαφιλονίκητο γεγονός οτι όλοι είμαστε ανά πάσα στιγμή υποψήφιοι να καταστραφούμε, ακόμα και από ένα ελάχιστο κάτι τις το οποίο απλώς ζουζουνίζει ενοχλητικά γύρω μας.

Μία από τις πλέον κλασσικές ταινίες επιστημονικής φαντασίας με εξωπραγματικό, ανατριχιαστικό και πρωτότυπο σενάριο που είναι το 1ο του Τζέιμς Κλάβελ (Τον έλεγαν βασιλιά 1965) και αρκετά καλή σκηνοθεσία στο στυλ των αντίστοιχων ταινιών της χρυσής περιόδου των δεκαετιών 1950 και 1960.

Η ταινία, είχε τεράστια εμπορική επιτυχία και είχε άλλες τέσσερεις (ναι, τέσσερεις!) συνέχειες:

- Το 1ο sequel έγινε την επόμενη χρονιά (1959) από τον Έντουαρντ Μπερνς με τον τίτλο "Return of the fly" όπου ο γιός του επιστήμονα επαναλαβάνει τα πειράματα του πατέρα του με εξ' ίσου καταστροφικά αποτελέσματα. Ο σκηνοθέτης επέλεξε να το γυρίσει ασπρόμαυρο. Βλέπεται αλλά είναι πολύ κατώτερο του πρώτου. (Η βαθμολογία μου: 6/10)

- Το 2ο, επίσης sequel και επίσης ασπρόμαυρο, έγινε λίγα χρόνια αργότερα (1965) από τον Ντον Σαρπ με τον τίτλο "The curse of the fly". Εδώ, οι απόγονοι των Ντελάμπρ, ξανακάνουν τα πειράματα και οδηγούνται ξανά στην καταστροφή. Η πλάκα είναι πως παρ' όλο που έχουν περάσει υποτίθεται τόσες γενιές, ο εξοπλισμός και τα εφέ είναι σχεδόν πανομοιότυπα. Τετριμμένο και ανούσιο δυστυχώς. Το μόνο που έχει ενδιαφέρον στην ταινία, είναι οι τίτλοι αρχής.  (Η βαθμολογία μου: 4/10)

- Μια εικοσαετία αργότερα (1986), έγινε μια ακόμη μύγα, remake της πρώτης, από τον Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ με πρωταγωνιστή τον Τζεφ Γκόλντμπλαμ. Δεν το είδα ακόμα.

- Τέλος, (προς το παρόν) το 1989 έγινε το sequel της μύγας του Κρόνενμπεργκ από τον Κρις Γουάλας με τον τίτλο "The fly II". Τί το' θελα και το είδα; Σαχλαμάρα σκέτη. (Η βαθμολογία μου: 3/10)

Βλέποντας την μύγα θυμήθηκα εκείνο το απίθανο επεισόδιο από την τηλεοπτική σειρά Breaking Bad όπου ο καθηγητής Χάιζενμπεργκ, σε μια κρίση υστερίας, κυνηγάει με μανία μία μύγα που μπήκε στο αποστειρωμένο εργαστήριό του.

Η βαθμολογία μου: 10/10